Netwerk voor mantelzorgers, van maandag tot zondag

Een chronische ziekte haalt de wereld van een aantal mensen onderuit, alleen neemt de ziekte hiervoor zijn tijd …

Een levensdomein dat in een langdurige zorgsituatie ook nogal eens in het gedrang komt, is dat van de sociale relaties. Wanneer er sprake is van chronisch ziek zijn, doet zich vaak eenzelfde patroon voor. Iemand wordt ziek en in de beginfase krijg je heel wat bezoekers over de vloer. Familie, buren, vrienden, collega’s. Maar naarmate de ziekte langer duurt, zie je het aantal bezoekers behoorlijk afkalven. Natuurlijk is er ook een aantal mensen uit je omgeving waar je blijvend op kan rekenen. Maar er zijn jammer genoeg ook heel wat anderen die verstek laten gaan.

Voor een stuk heeft dat te maken met het gebrek aan wederkerigheid. Wanneer mensen met elkaar omgaan, dan is er altijd een soort wederkerigheid aanwezig. Je deelt iets gemeenschappelijks en je kan elkaar wederzijds motiveren, inspireren, amuseren … Maar als iemand chronisch ziek wordt, haken heel wat mensen af. Er valt immers niets meer te halen bij iemand die chronisch ziek is. Zowel voor de zieke als voor de mantelzorger is die realiteit erg pijnlijk.

Bij een chronische ziekte moet je verschillende verliezen incasseren. Het verlies van een aantal sociale contacten is daar één van. Aan jou als mantelzorger om vooral in een chronische zorgsituatie de teugels met je sociale omgeving te blijven aanhalen. Want als jij het niet doet, riskeer je dat de anderen afhaken. Soms uit onwetendheid, soms uit onwennigheid of uit angst en zeker niet altijd uit slechte wil.

Blijf jij ondanks de zorgsituatie die veel van je tijd en energie vraagt, toch interesse tonen in het wel en wee van anderen uit je ruimere omgeving? Kans is groot dat je precies hierin opnieuw de wederkerigheid kan installeren en zo voorkom je dat het contact opgaat in de tijd.

Je bent zelden enkel maar mantelzorger. Het is goed om je bewust te zijn van al de rollen die je vervult en de nodige aandacht te laten gaan naar elk van hen. Beseffen en aanvaarden dat je niet alle rollen perfect kan invullen, bespaart je heel wat frustratie. Bovendien is het ook goed je te realiseren dat je gewoon niet in alle rollen even goed bent. Meerdere rollen combineren blijft bovendien een moeilijke oefening.

Misschien overvalt je soms het verlangen om uit je rol van mantelzorger te stappen. In plaats van voortdurend diegene te zijn die zorgt, veiligheid biedt, rust creëert, sterk blijft, wil je de rollen weleens omkeren. Hoe graag zou je niet zelf eens met zorg en tederheid worden omzwachteld? Wat een fijn gevoel moet het zijn om alle zorg eens los te laten. Het moet kunnen. Eens uit je rol van mantelzorger stappen. Het is een goed idee om voor jezelf ‘parkeerstroken’ te voorzien. Wordt de rol van mantelzorger je te zwaar, dan kan je even aan de kant gaan staan. Dat doe je trouwens toch ook met je andere rollen? Een namiddag niet moederen, maar weer dochter worden en je eens door je eigen moeder laten verwennen. Een dagje niet partneren, maar met je vriendinnen gaan shoppen. Vandaag geen overijverige rechterhand van je baas, maar thuis lekker lui op de sofa. Ook je rol als mantelzorger moet je soms eens van je af kunnen leggen, om er nadien met des te meer moed weer in te stappen. Aan jou om creatief op zoek te gaan naar passende time-outs.

Bruikbare suggesties kan je zeker halen bij lotgenoten-mantelzorgers.

Mantelzorg kan emotioneel erg zwaar zijn. Het kan allemaal weleens te veel worden. Op dat moment heb je als mantelzorger een luisterend oor nodig dat je uitnodigt vrijuit te vertellen.

Een niet onbelangrijk kenmerk van een goed luisterend oor is neutraliteit. Anders gezegd, het kan een voordeel zijn dat je met iemand kan praten die buiten de zorgrelatie staat. Zo iemand kan op een meer onbevangen manier luisteren naar wat jij vertelt. Om echt te kunnen praten over al de dingen die je bezighouden, moet je dat het best ongeremd kunnen doen. Zonder het gevoel te hebben dat je de ander een beetje moet sparen en dat je je woorden weloverwogen moet kiezen.

Een goed luisterend oor reikt niet noodzakelijk altijd raad of oplossingen aan. Daar zijn meestal andere instanties voor. Maar gewoon het feit dat je je zorg van je af kan praten, maakt dat je nadien kilo’s lichter weer je taak opneemt.

Op zoek dus naar een luisterend oor buiten het al te nabij betrokken netwerk. Vriendinnen of goede collega’s bijvoorbeeld kunnen zeer dankbare luisterende oren zijn. Daarnaast kan je natuurlijk ook een beroep doen op meer formele ‘oren’. De  verpleegkundige die langskomt, de huisarts, de pastoor of moreel consulent, de vrijwilliger: het zijn allemaal mensen die zeker bereid zijn de tijd te nemen om eens naar jou te luisteren. Vanuit hun functie zijn zij gebonden aan het beroepsgeheim, dus kan je erop rekenen dat wat je vertelt niet aan de oren van de zorgvrager komt.

Verder zijn er natuurlijk ook de lotgenoten-mantelzorgers. Niemand is beter geplaatst om te weten dat iedere mantelzorger op een bepaald moment heel erg toe is aan een babbel. Gewoon eens lang en uitgebreid je nood klagen tegen iemand die je begrijpt. Onvoorstelbaar hoeveel deugd dat kan doen. Daarnaast maken ook de bestaande mantelzorgverenigingen tijd om mantelzorgers op alle vlakken te informeren en te steunen. Een luisterend oor bieden zit zeker ook in hun pakket (zie ook : mantelzorgtelefoon)

De mantelzorgtelefoon is een lijn waarop je als mantelzorger terechtkan om je verhaal te doen tegen iemand die begrip heeft voor je situatie. Een groot voordeel is dat je je verhaal kan vertellen op het tijdstip en op de plaats die jou het best passen. Je hoeft zelfs het huis

niet uit. Want er even tussenuit glippen om dat zo nodige gesprek met iemand te voeren, is er voor mantelzorgers vaak niet bij. Je kan de zorgbehoevende niet zomaar eventjes alleen laten. Maar een momentje vrijmaken om even de telefoon te nemen, dat moet kunnen.

De mantelzorgtelefoon is een initiatief van Ziekenzorg CM en is bereikbaar op het nummer 078 15 50 20. Je kan er terecht iedere weekdag van 10u00 tot 12u00 en van 13u00 tot 16u00. Je krijgt iemand aan de lijn die oprecht begaan is met wat jou bezighoudt. Speciaal opgeleide vrijwilligers nemen vanuit hun eigen thuissituatie rustig de tijd om naar jou te luisteren.

Mantelzorger worden betekent vaak dat je je een stukje uit je sociale netwerk terugtrekt. Als mantelzorger gaat er veel van je tijd en aandacht naar de persoon voor wie je zorgt. Voor je het weet, speelt je leven als mantelzorger zich op een piepkleine sociale scène af en dat kan niet de bedoeling zijn.

Akkoord, de zorgsituatie heeft de prioriteit, maar dat neemt niet weg dat je nog altijd méér dan enkel mantelzorger bent. Als mens heb je de aanwezigheid van en de omgang met anderen nodig. Je sociale contacten mag je niet zomaar eventjes schrappen. Jezelf ingraven in een al te enge thuissituatie maakt dat alles zich ook op dat nauwe podium moet afspelen. Daar kom je na een poos wel van terug! Je hebt immers net die blik van de buitenwereld nodig om je thuissituatie soms eens van enige afstand te kunnen bekijken, te relativeren, aan te kunnen of bij te sturen. Vrienden of collega’s kunnen precies die eyeopener zijn die je nodig hebt. Daarnaast hebben goede sociale relaties ook absoluut een impact op je eigenwaarde.

Vooraleer je als mantelzorger beslissingen neemt die een invloed hebben op je sociale netwerk, is het dus aangewezen om vooraf alles goed af te wegen:

Wat heb je ermee te winnen en wat kan je verliezen?
Is het echt wel nodig om die contacten terug te schroeven of stop te zetten?
Kan je niet ook een goede mantelzorger zijn als je wel nog blijft werken, als je wel nog je hobby blijft uitoefenen, als je wel nog tijd voor je vrienden uittrekt?
Door meer externe zorg te installeren wordt misschien de nodige tijd voor je sociale leven gevrijwaard?